Cern planira da napravi novi akcelerator atoma vredan 20 milijardi evra

BERN - Evropska organizacija za nuklearno istraživanje Cern ima za cilj da napravi novi akcelerator atomskih čestica koji bi koštao 20 milijardi evra kako bi bile otkrivene tajne univerzuma, a koji bi bio najmanje tri puta veći od postojećeg akceleratora.

Istraživačka laboratorija Cerna izradila je planove za model sledeće generacije koji je najmanje tri puta veći od Velikog hadronskog akceleratora, objavio je Gardijan.

Savet Cerna je u petak raspravljao o srednjoročnom pregledu studija izvodljivosti za novi akcelerator FCC.

Ako se planovi ostvare, CERN bi zatražio odobrenje u narednih pet godina i očekuje da će mašina biti izgrađena i spremna za rad u 2040-im godinama.

Veliki hadronski akcelerator, izgrađen unutar kružnog tunela dužine 27 kilometara ispod švajcarsko-francuskog sela u blizini Ženeve, razbija protone i druge subatomske čestice brzinom bliskom svetlosti kako bi ponovo stvorio uslove koji su postojali u delićima sekunde nakon velikog praska.

Taj akcelerator, najveći na svetu, korišćen je prilikom praktičnog otkrića Higsovog bozona 2012. godine, gotovo 50 godina nakon što su česticu teorijski otkrili fizičar sa Univerziteta u Edinburgu Peter Higs i nekoliko drugih istraživača.

Za to otkriće Higs i ostali istraživači dobili su Nobelovu nagradu za fiziku 2013. godine.

Od otkrića Higsovog bozona, međutim, akcelerator nije otkrio ništa značajno u oblasti fizike što bi moglo da rasvetli neke od najdubljih misterija univerzuma.

Cern je izradio planove za sledeću mašinu (FCC) 2019. godine, čija bi izrada koštala 20 milijardi evra i bila dužine od 90 do 100 kilometara i koja bi imala maksimalnu energiju za razbijanje subatomskih čestica od 100 terelektronvolti (TeV).

Veliki hadronski akcelerator postiže maksimalnu energiju od 14TeV.

Taj predlog, međutim, ima svoje kritičare, pa je tako bivši glavni naučni savetnik britanske vlade Dejvid King izjavio za Bi-Bi-Si da bi trošenje milijardi na mašinu bilo "nepromišljeno" kada se svet suočava sa ozbiljnim pretnjama klimatske krize.