Postignuća Hrvatske tokom 10 godina članstva u Evropskoj uniji

ZAGREB - Sutra u ponoć navršava se 10 godina od ulaska Hrvatske u Evropsku uniju, tada kao 28 članice i za to vreme je ispunila svoje najvažnije strateške ciljeve i donekle smanjila zaostatak u razvijenosti za 'starim' članicama, ali istovremeno trpi i veliki odliv stanovništva.

Prema pisanju Hine, ulazak u EU je među najvažnijim događajima u hrvatskoj istoriji, što je uz članstvo u NATO, koji je uspela da ostvari četiri godine pre, bio njen glavni spoljnopolitički cilj od samostalnosti.

Zahtev za članstvo Hrvatska je podnela 21. februara 2003. godine, pozitivnim je ocenjen u aprilu 2004. Službeni status kandidata za članstvo dobila je u martu 2005., ali uz uslov pune saradnje sa Haškim sudom koji je insistirao na hapšenju tada odbeglog generala Ante Gotovine.

Hrvatski pregovori o članstvu su trajali pet godina i devet meseci, poslednja poglavlja su potpisana 30. juna 2011., a nakon potpisivanja pristupnog sporazuma i ratifikacije u državama članicama, Hrvatska je u Evropsku uniju ušla 1. jula 2013.

U poslednjoj godini ove decenije Hrvatska je, piše agencije, ostvarila sve svoje evropske integracione ciljeve, a od 1. januara ove godine je i članica evropodručja i šengenske zone.

Zbog izlaska Velike Britanije iz EU i promene rasporeda, Hrvatska je u prvoj polovini 2020. bila predsedavajuća Unijom, 4,5 godine pre planiranog rasporeda, koje je obeležila pandemija korona virusa.

Hrvatska ekonomija je pre ulaska u EU upala u recesiju koja je trajala više od šest godina. Ukupan pad realnog BDP-a u razdoblju od 2009. do 2014. godine iznosio je 12,6 posto. Tek je 2019. BDP prestigao nivo iz 2008. godine, što znači da je izgubljeno deset godina.

Od 2015. BDP je počeo da raste sve do 2020. kada je zbog pandemije korona virusa zabeležen veliki pad od 8,6 posto, ali se brzo oporavljala i 2021. zabeležen je, kako se navodi, spektakulran rast od 13,1 posto, dok je prošle godine usporio na 6,3 posto.

Hrvatska je 2013. godine imala BDP po glavi stanovnika 61 posto proseka EU-a, a prošle godine došla je na 73 posto evropskog proseka. U godini ulaska u EU Hrvati su imali BDP po glavi stanovnika 10.440 evra, a prema proceni za 2022. on se popeo na 17.240 evra.

Da bi dostigla evropiski prosek u neko dogledno vreme, Hrvatska bi trebalo da raste mnogo brže nego do sada, piše Hina i dodaje da bi rast od, na primer, dva posto brže od proseka, što nije nemoguće, bio izuzetno zahtevan cilj.

Na potencijalni rast negativno utiče pad broja stanovnika i slaba produktivnost, ali bi reforme koje bi dovele do efikasnije javne uprave i boljeg pravosuđa bile pozitivne.

Hrvatska, navodi agencija, dobro stoji i po drugim pokazateljima, ima nikad manju stopu nezaposlenosti od 5,6 odsto u maju ove godine, nikad nije imala više zaposlenih, premam podacima iz 2021. godine, stopa je bila 68,2 posto, dok je evropski prosek bio 73,1 posto, ima takođe dobre fisklane rezultate i prema vladinim projekcijama već naredne godine bi trebalo da bude ispod 60 posto, koliko je dopušteno po mastrihtu.

Hrvatska je poput drugih novih članica manje razvijenih od evropskog proseka imala veliki odliv stanovništva u protekloj deceniji i, prema popisu iz 2021., ima 9,45 odsto manje stanovnika u odnosu na popis od pre 10 godina.

Hina piše da je to jednim delom rezultat članstva u EU-u jer na jedinstvenom evropskom tržištu nema ograničenja u kretanju radne snage i mnogi hrvatski građani otišli su za poslom i boljim životom u bogatije članice. Tvrde da je vrh talasa iseljavanja iz Hrvatske prosao i da je trend usporen, ali ne i stao.