Na današnji dan pre 65 godina preminuo Slobodan Jovanović

BEOGRAD - Veliki srpski pravni stručnjak, univerzitetski profesor, predsednik Vlade Kraljevine Jugoslavije, predsednik Srpske kraljevske akademije, Slobodan Jovanović umro je na današnji dan, 12. decembra 1958, pre 65 godina.

Jovanović se smatra najznamenitijim pravnim piscem u Srba. U toj oblasti, u međuratnom periodu unutar Kraljevine Jugoslavije, a za poštovaoce i nadalje, doživljavan je kao neprikosnoveni autoritet na polju pravnih nauka. Posebno su smatrani važnim njegovi radovi iz oblasti ustavnog prava.

Bio je ličnost retke intelektualne snage i radoznalosti. Važio je za osobu kojoj ne bi promaklo gotovo ništa relevantno što je objavljivano.

Posvećeno je pratio najrazličitiju intelektualnu, stručnu i književnu produkciju, kao i gotovo svu dostupnu periodiku i štampu uopšte, uključujući i alternativna glasila. Potom, sve ono što je po njemu imalo nekakvu vrednost, prikazivao je i komentarisao. Bio je retko plodan i valjan autor.

I njegovi istoriografski radovi, a znalački je obradio čitav opseg Srbije 19. veka, odnosno vreme vladavine Obrenovića, ocenjuju se kao neprevaziđeni.

Još 1905. izabran je za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije. Redovni član postao je 1908. Predsedavo je Srpskom kraljevskom akademijom od 1928. do 1931. Bio je član i zagrebačke JAZU.

Na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu radio je od 1897. do 1940. Bio je rektor, kao i dekan.

Predsednik izbegličke Vlade, odnosno Ministarskog saveta Kraljevine Jugoslavije bio je od januara 1942. do juna 1943. Prethodno, potpredsednik Vlade postaje pošto se dogodio puč 27. marta 1941. u vladi generala Dušana Simovića. Politikom se otvoreno bavio od osnivanja Srpskog kulturnog kluba 1937, gde je takođe bio predsedavajući.

Slobodan Jovanović je rođen u Novom Sadu decembra 1869. Otac Vladimir Jovanović poznati intelektualac i liberalni političar, sklonio se tada u Novi Sad od moguće represije iz Beograda.

Po završetku Prve beogradske gimnazije, studirao je u Ženevi, potom u Parizu.

Od 1892. radi u Ministarstvu inostranih dela u Beogradu, najviše na srpskoj propagandi, odnosno crkvenim i prosvetnim pitanjima u još neoslobođenim krajevima Stare i Južne Srbije u Turskoj.

U vreme balkanskih i Prvog svetskog rata od 1912. do 1917. radio je u Presbioru, kojim je i rukovodio, pri Vrhovnoj komandi Srpske vojske.

Godine 1895. objavljuje delo "O društvenom ugovoru", tematika su uglavnom bile političke zamisli evropskog liberalizma.

Već tada sarađuje u listovima "Red", "Srpski pregled" "Zora". Među osnivačima je znamenitog "Srpskog književnog glasnika" tada neprikosnovenog intelektualnog glasila kod Srba.

Slede radovi "O suverenosti", "O dvodomnom sistemu" 1899. godine, potom "Jovan Hadžić, srpski zakonopisac". Godine 1902. objavljuje "Engleski parlamentarizam", zatim sledi "Ustavno pitanje u XIX veku", "Ustavno pravo". Godine 1912. publikuje "Ustavobranitelji i njihova vlada" istoriografski rad.

Prisustvovao je mirovnoj Konferenciji u Parizu 1919. u svojstvu pravnog eksperta.

Godine 1920. pojavljuju se njegovi "Vođi Francuske revolucije", 1923. "Druga vlada Miloša i Mihaila", a 1926. "Vlada Milana Obrenovića" i 1929. Vlada Aleksandra Obrenovića".

Beogradski "Geca Kon" objavio je njegova Sabrana dela, u 17 tomova.

Kada je osnovan Srpski kulturni klub 1937. godine, otvoreno se posvećuje političckom radu, što ga odvodi u emigraciju, gde će ostati do kraja života.

Po okončanju Drugog svetskog rata osuđen je, u odsustvu, u sklopu procesa Dragoljubu Mihailoviću. Tadašnja Srpska akademija nauka uklonila je njegovo ime sa spiska članova.

Umro je u Londonu, kao politički emigrant, 12. decembra 1958. u devedesetoj.

Njegova Sabrana dela u 12 tomova, pojaviće se u otadžbini tek počev od 1990. Priređivači su bili Radovan Samardžić i Žika Stojković. Formalno pravno, rehabilitovan je 2007. godine.