Održano prvo javno vođenje u Memorijalnom centru Staro sajmište

BEOGRAD  - Memorijalni centar "Staro sajmište“ organizovao je danas prvo javno vođenje u prostoru prvobitnog beogradskog sajma, a potom nacističkog koncentracionog logora, nazvano "(Staro) sajmište: Nekad/Sad".

Posetioci su imali priliku da obiđu renoviranu Centralnu kulu, gde su ih stručnjaci memorijalnog centra upoznali sa nekadašnjom namenom sajmišta, koje je od otvaranja 1937. i simbola privrednog napretka Kraljevine Jugoslavije postalo mesto masovnog zatočenja i smrti Srba, Jevreja i Roma tokom Drugog svetskog rata.

U obraćanju prisutnima na početku obilaska, rukovodilac Odeljenja za istraživanje Milan Koljanin je istakao da pored istraživačkog i muzejskog, Memorijalni centar "Staro sajmište" ima i edukativni zadatak.

"Ova naša aktivnost na okupljanju ljudi i na vođenju je jedan od naših osnovnih zadataka. Mi smo zahvalni što ste došli. Ovo je prilika da se upoznate sa onim što se dešavalo u ovom prostoru", rekao je Koljanin grupi od 30 posetilaca.

Koljanin je podsetio da je Sajmište, od decembra 1941.godine kao "Jevrejski logor Zemun", bilo sastavni deo Holokausta - nacističkog projekta uništenja jevrejskog naroda u Evropi.

Prema njegovim rečima, ovde su dovođeni zatvorenici sa područja okupirane Srbije, Nezavisne Države Hrvatske i drugih prostora Jugoslavije, kao i Grčke i Albanije, i "upućivani u smrt".

Koljanin je dodao da je u drugom periodu, od 1942. godine, na sajmištu je bio prihvatni logor odakle su zatočenici upućivani u koncentracione logore Mathauzen, Aušvic, u Norvešku i drugde.

"I drugi period je bio vreme masovne smrti, jer je skoro trećina ljudi koja su stigli stradala ovde, od bolesti, gladi, masovne torture. Ovo je mesto gde se pokazalo koliko je ljudski život malo vredeo onima koji su upravljali ovde - nacistima", rekao je Koljanin.

Kroz Centralnu kulu i ovde postavljenu panel izložbu "Logor na Beogradskom sajmištu (1941-1944)“, posetioce su pored Koljanina vodile i izvršna direktorka i kustoskinja Asja Drača Muntean i saradnica u Odeljenju za prikupljanje i stručnu obradu građe Lea Eskenazi.

Posetioci su imali priliku da prvi vide juče postavljenu veliku maketu prvobitnog sajma, koju je poklonila porodica jednog od njegovih arhitekata Rajka Tatića.

Koljanin je dodao da je posle Drugog svetskog rata, u vreme obnove i izgradnje zemlje, prostor sajmišta imao važnu funkciju jer je"Novi Beograd rođen odavde".

U zgradama u krugu sajmišta boravili su pripadnici radnih brigada, čije su porodice nastale da žive ovde, a upravna zgrada Memorijalnog centra je svojevremeno služila kao osnovna i srednja škola.

U decenijama koje su usledile u sajmištu su boravili umetnici, ali kasnije je zapostavljeni prostor usled propadanja delom postao stecište beskućnika.

Ustanova kulture Memorijalni centar "Staro sajmište" osnovana je 6. aprila 2022. godine, na godišnjicu bombardovanja Beograda u Aprilskom ratu, u cilju negovanja sećanja na žrtve nekadašnjeg nacističkog koncentracionog logora.

Radovi na kuli su započeti u julu 2022. a rekonstrukcija je završena početkom ove godine.

"Ovo je jedan od simbola okupacije i masovnog stradanja Jevreja, Srba i Roma. Kula je početak onoga što treba da bude Memorijalni centar", naglasio je Koljanin.