Bertolini: Cilj EU je da eleminiše nejednakost između regiona

BEOGRAD - Rukovodilac Odeljenja za saradnju, Delegacije Evropske unije u Srbiji Nikola Bertolini izjavio je danas da je regionalni razvoj glavni cilj upotrebe sredstava EU, kao i da je cilj Unije da eleminiše nejednakost između regiona.

On je to rekao govoreći na temu pametne specijalizacije kao preduslova za korišćenje Evropskih strukturnih i investicionih fondova, u okviru konferencije "Regionalni razvoj Srbije - pametna specijalizacija i pametni regioni" koja se održava danas u Provrednoj komori Srbije.

Bertolini je podsetio da zemlje koje pristupaju EU dobijaju veliki deo strukturnih fondova, i naveo kao primer Hrvatsku, koja je dobila pomoć u iznosu od 2,5 odsto vrednosti svog BDP-a.

On je i uporedio regionalni razvoj država članica EU sa zemljama zapadnog Balkana.

"Ako uzmemo da prosečna vrednost BDP po glavi stanovnika svih zemalja članica na nivou EU iznosi 100, Slovenija ima 92, Litvanija 89, Poljska 80, Rumunija 77, Hrvatska 73, Bugarska 59. Gde u odnosu na njih stoje zemlje zapadnog Balkana? Crna Gora 50, Srbija 44, Severna Makedonija 42, BiH 35, Albanija 34", rekao je Bertolini.

Kako je naveo, on je posetio više od 20 opština i intervjuisao 23 gradonačelnika i podelio je informacije o regionalnoj nejednakosti na koje otkrio.

"Beograd je 2021. imao BDP po stanovniku u iznosu od 12.700 evra, istočna i južna Srbija od 5.600 evra, skoro tri puta manje", rekao je Bertolini.

On je podsetio da je ministar za ravnomerni regionalni razvoj Edin Đerlek rekao da se poslednjih godina ta razlika izneđu regiona smanjila, sa čime je on saglasan.

"Šumadija i centralna Srbija su skočile sa 40 procenata na 42.7 procenata. Vojvodina je pala sa 62.2 na 59 procenata. Jug Srbije sa 39 na 44, tu je bilo nekog napretka", rekao je Bertolini.

On je dodao i da se nejednakost ogleda i drugim stvarima, pa je tako naveo da u Beogradu 7,7 odsto zaposlenih radi u tehnološkim i inovativnim sektorima, dok je na istoku i jugu taj broj 1,6 odsto.

Bertolini je otkrio da je prosečan godišnji budžet opština koje je posetio iznosio 23,1 milion evra, od čega na investicije otpada u proseku 23 procenata.

"Osamdeset odsto tog iznosa koji ide za investicije je namenjen rehabilitaciji i izgradnji novih puteva. Investicije namenje opštinskim potrebama kao što su vrtići, škole, bolnice i ostalo zajedno iznose u proseku manje od milion evra. A to je jednako onome što EU investira u te opšine, a ne investiramo puno jer Srbija i dalje nije članica", rekao je Bertolini.

On je dodao da su rezultati njegovog istraživanja otkrili da opštinski budžeti po glavi stanovnika prosečno iznose 473 evra, a to je manje od 10 odsto BDP po glavi stanovnika.

"Opštine ne pomažu puno ljudima jer nemaju dovoljan budžet. Postoji krug, manji budžet znači manje ekonomske aktivnosti, što znači manje naplaćenog poreza samim tim opet manji budžet. Imamo krug koji se ne može u skorije vreme razbiti osim ako centralna vlada ne prihvati da moraju da prebace mnogo više fondova nego što danas daju", smatra Bertolini.

On je rekao da lokalni odseci za ekonomski razvoj ovih opština nemaju dovoljno ljudi da bi se izvodili novi projekti, čak iako EU obezbedi fondove za nove projekte.

"To je ogroman problem nedovoljnog kapaciteta na nivou cele zemlje, ne samo na lokalnom nivou već i na centralnom. Administracija nema kapacitete da implementira EU fondove u dovoljnoj meri", rekao je Bertolini.

On je podsetio na veliki broj migracija stanovništva, ka Beogradu i inostranstvu i rekao da su svi regioni Srbije od 2011. do 2021. godine osetili pad stanovništva, osim Beograda.

Vođa tima iz Generalnog direktorata za regionalnu politiku Evropske komisije Žil Kitel kazao je na konferenciji da kada je reč o ulaganjima u regionalni razvoj veoma bitno sarađivati i razmenjivati iskustva

On je dodao da se ne sme zaboraviti činjenica da se situacija na terenu dramatično menja kao posledica geopolitičkih i drugih odnosa.

Kitel je dodao i da kada je reč o politikama, EU sad manje ulaže u velike infrastrukturne projekte, a više u inovacije, meke veštine, socijalnu inkluziju, kao i urbano planiranje.

Prema njegovim rečima, ulaganje u regionalni razvoj ima i određene zamke, a to je da se često dešava da sredstva koja su uložena nisu dala rezultate i da je zato potrebna pametna specijalizacija.

Opšti savet zemljama Zapadnog Balkana, kako je poručio Kitel je da pažljivo prate i primenjuju što više rešenja koja dolaze iz EU a koja mogu koristiti svakoj pojedinačnoj zemlji, kao i da zemlje treba da gledaju ne samo ka EU već i prema svojim susedima iz regiona, jer se ključna znanja i prilike mogu baš tamo pronaći.

Konferencija "Regionalni razvoj Srbije - pametna specijalizacija i pametni regioni" organizuje Nacionalni konvent o Evropskoj uniji (NKEU), u saradnji sa Evropskim pokretom u Srbiji (EPuS) i Privrednom komorom Srbije.