Otvaranju izložbe "Ustavi Kneževine Srbije i Kraljevine Srbije" prisustvovala Ana Brnabić

BEOGRAD - U Državnom arhivu Srbije danas je, u okviru zvaničnog obeležavanja Dana državnosti - Sretenje otvorena izložba "Ustavi Kneževine Srbije i Kraljevine Srbije" na kojoj je predstavljeno šest originalnih ustava iz vremena Kneževine i Kraljevine Srbije, koji su doneti u periodu od 1835. do 1903. godine.

Otvaranju izložbe prisustvuje premijerka Srbije Ane Brnabić,kao i direktor Državnog arhiva Miroslav Perišić, ministarka nauke, tehnološkog razvoja i inovacija Jelena Begović.

 

Svečanost je počela intoniranjem himne koju je izveo Dečiji hor kulturnog centra Beograd.

Na izložbi je predstavljeno šest originala ustava iz vremena Kneževine i Kraljevine Srbije koji su doneti u periodu od 1835. do 1903. godine, a originali ustava se čuvaju u Državnom arhivu Srbije pod posebnim režimom čuvanja kao izdvojena dokumenta.

Sretenjski ustav donet na Sretenje 1835. godine, prvi srpski ustav, koji je bio jedan od najmodernijih ustava u Evropi tog vremena, a Ustavom su ustanovljeni državni simboli: grb i zastava, i određen je odnos Kneževine Srbije prema Turskoj carevini. Zbog protivljenja velikih sila, Ustav je već u martu 1835. godine stavljen van snage.

Turski ustav je izdala Porta u obliku sultanskog hatišerifa 10/22. decembra 1838. Po svom obliku nije izgledao kao tadašnji demokratski evropski ustavi, na koje se ugledao Sretenjski ustav. Nije bilo odredbi o grbu i zastavi, koje Porta uredila Fermanom u januaru 1839. godine.

Namesnički ustav je donet na Velikoj narodnoj skupštini u Kragujevcu 29. juna/11. jula 1869. godine u vreme drugog namesništva za maloletstva kneza Milana Obrenovića. Ovim Ustavom zakonodavna vlast je sa Državnog saveta, preneta na Narodnu skupštinu. Parlamentarni sistem ipak nije bio uveden, već je to bila ustavna monarhija po uzoru na tadašnje nemačke države.

Ustav Kraljevine Srbije iz 1888. je prvi Ustav Srbije kao nezavisne države, usvojen je na Velikoj narodnoj skupštini, 22. decembra 1888/ to jest 3. januara 1889. godine i donet bez ikakvih spoljnih ograničenja i obaveza po uzoru na belgijski model. Srbija je uređena kao parlamentarna monarhija i dobila je jedan od najnaprednijih građanskih Ustava u tadašnjoj Evropi.

Aprilski ustav je oktroisan proklamacijom kralja Aleksandra Obrenovića 6/19. aprila 1901. godine, a njime je u Srbiji bio uspostavljen dvodomni sistem. Narodno predstavništvo su činili Narodna skupština i Senat kao gornji dom.

Ustav Kraljevine Srbije iz 1903. godine je usvojen u Narodnom predstavništvu 5/18. juna 1903. Ustav ustvari predstavlja ponovljeni Ustav iz 1888. godine sa tridesetak izmena, a najveći deo izmena se odnosio na vladajuću dinastiju i njime je ograničena kraljevska vlast.

Izložba će biti otvorena od 14. do 16. februara, od 10 do 18 sati, a ulaz je slobodan, saopštio je ranije Državni arhiv.

Povodom Dana državnosti Srbije - Sretenja, brojni muzeji i ustanove poput Narodnog muzeja Srbije, Galerije Matice Srpske i Državnog arhiva Srbije najavili su za danas otvaranje izložbi u prisustvu državnih zvaničnika.