Mlaz hladnog gasa neočekivano hrani daleku galaksiju “Anthill”

ŠARLOTSVIL - Kosmički tok, bogat karbonovim atomima, teče prema masivnoj galaksiji 4C 41.17, poznatoj i kao “Anthill Galaxy”, što bi moglo da održava snabdevanje galaksije gorivom za formiranje zvezda milijardu godina, prenosi Sajens njuz (Science News).

Dugačak, hladan mlaz gasa hrani veoma daleku galaksiju kao ogromna savijena slamka, a ovo otkriće sugeriše novi način rasta galaksija u ranom univerzumu.

Sastavljena od brojnih manjih galaksija,4C 41.17 čijoj svetlosti treba 12 milijardi godina da stigne do Zemlje, spojiće se u jednu ogromnu galaksiju pod uticajem gravitacije.

Svetlost galaksije pojavila se oko 1,5 milijardi godina nakon Velikog praska, omogućujući naučnicima uvid u vrlo rane faze istorije svemira.

Veruje se da kosmička mreža uglavnom sadrži vodonik i helijum, praiskonske elemente nastale tokom Velikog praska. Otkriće značajne količine ugljenika u toku bilo je neočekivano, budući da se ugljenik i drugi elementi proizvode isključivo u zvezdama. Prisutnost ugljenika može ukazivati na to da tok nosi male galaksije čije zvezde obogaćuju tok ugljenkom i drugim gradivnim materijalima pre nego što stignu do 4C 41.17 galaksije.

Vodeći istraživač Bjorn Emonts, iz Nacionalne radioastronomske opservatorije (NRAO) u američkom gradu Šarlotsvilu, uporedio je kosmički tok s rekama koje se ulivaju u more. Hladan gas bogat karbonom pruža sirov materijal potreban za stvaranje novih zvijezda. Gas koji 4C 41.17 (“Anthill”) prima, mogao bi da stvori stotine novih zvezda godišnje, doprinoseći njenom kontinuiranom rastu. Ovo otkriće ukazuje na to da se 4C 41.17 ne razvija izolovano, već je povezana s velikim rezervoarom gasa rasprostranjenim po celom svemiru.

Kompjuterske simulacije su predvidele da bi tokovi gasa trebalo da povežu galaksije sa kosmičkom mrežom (SN: 3/6/23). Ali astronomi su očekivali da će gas biti topao, što ga čini neprikladnim za gorivo za formiranje zvezda i rast galaksija.

Uprkos očekivanju da će gas biti topao, što ga čini neprikladnim za formiranje zvezda i rast galaksija, Emonts je sa saradnicima došao do otkrića hladnog gasa koji stvara zvezde u galaksiji “Anthill”.

Tim je uočio tok dok je mapirao hladni gas u susednoj galaksiji koristeći teleskope Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) raspoređene blizu jedan drugom, što je dalo nižu rezoluciju, ali je proširilo vidno polje. Emonts je bio posebno zainteresovan za radio talasne dužine svetlosti koje atomi ugljenika emituju kada je temperatura između oko -260° i -160° Celzijusa.

„Ljudi nisu mislili da ovi tokovi gasa mogu da postanu tako hladni. Međutim, hladan tok se protezao najmanje 325.000 svetlosnih godina od galaksije. Tok nosi masu od 70 milijardi sunaca i svake godine taloži u galaksiju ekvivalent od oko 450 sunaca u hladnom gasu, što je dovoljno da se udvostruči masa galaksije u roku od milijardu godina“, kaže Emonts.

Ako se druge galaksije napajaju sličnim strukturama, to bi moglo značiti da su rane galaksije rasle uglavnom se napajajući direktno iz kosmičkih tokova, što opovrgava vodeću hipotezu o nastanku galaksija njihovim nasilnim spajanjem.

Revolucionarno otkriće toka plina u ranoj svemirskoj povijesti otkriva nove uvide u nastanak galaksija.

Istraživači se nadaju da će buduća promatranja ALMA teleskopom otkriti da li je su i druge galaksije povezane s kosmičkim tokovima bogatim ugljenikom, stvarajući kosmičku mrežu linija snabdevanja koje doprinose formiranju galaksija.