Dogodilo se na današnji dan

BEOGRAD -  Danas je četvrtak, 20. jun,

172. dan 2024. Do kraja godine ima 194 dana.

 

1459 - Padom Smedereva, prestala je da postoji Srpska

despotovina, odnosno srednjovekovna srpska država i započela

je direktna turska vlast.

 

1597 - Umro je holandski polarni istraživač Vilhelm

Barenc, zarobljen na brodu okovanom ledom, dok je pokušavao da

pronađe severoistočni pomorski prolaz iz Evrope u Ameriku.

Pethodno je i 1584. i 1594. predvodio ekspedicije sa istim ciljem.

Otkrio je Špicberška ostrva, Medveđe ostrvo, zapadnu obalu Nove

Zemlje i more nazvano njemu u čast Barencovo more. Njegov dnevnik

pronađen je 1871.

 

1756 - Tokom noći u ćeliji tamnice, koja je posle toga

postala poznata kao "crna rupa Kalkute" ugušila su se 123 od 146

uhapšenih britanskih vojnika. Britance je u ćeliju veličine 4,5

sa 5,5 metara bacio lokalni indijski gospodar Navab od Bengala,

čije su snage prethodno napale i porazile britanski garnizon, u

nameri da spreče britansku Istočnoindijsku kompaniju da u Kalkuti

izgradi sistem vojnih fortifikacija.

 

1819 - Rođen je francuski kompozitor Žak Ofenbah (pravo

ime bilo mu je Jakob Eberst) tvorac francuske operete. Kroz njegovu

pristupačnu i vedru muziku zabavnog karaktera najčešće je

provejavala neka vrsta satire društvenih odnosa u francuskom Drugom

carstvu. Napisao je stotinak opereta. Dela: operete "Lepa Jelena",

"Orfej u paklu", "Plavobradi", "Pariski život", "Velika vojvotkinja

od Žerostajna", opera "Hofmanove priče", napisao je putopis

"Ofenbah u Americi".

 

1819 - U engleski grad Liverpul prispeo je brod "Savana",

koji je 27 dana i 11 časova pre toga isplovio iz istoimenog grada u

američkoj državi Džoržija, postavši tako prvi parobrod koji je

preplovio Atlantski okean.

 

1836 - Umro je francuski revolucionar i sveštenik Emanuel

Žozef Siejes, nazvan "patrijarh revolucije", jedan od vođa

Francuske revolucije i osnivača Jakobinskog kluba, koji je 1799.

odigrao ključnu ulogu u državnom udaru kojim je vlast prigrabio

Napoleon Bonaparta. U toku revolucije napustio je jakobince i postao

član kluba Fejana, koji je zastupao načela ustavne monarhije. Bio

je prevrtljiv u politici i zauzimao je istaknute položaje u svim

fazama revolucije, izuzev u periodu jakobinske diktature. U brošuri

"Šta je treći stalež?" izložio je svoje političke stavove.

 

1837 - Umro je britanski kralj Vilijam IV, vladao je od

1830. do smrti. Podanici su mu prikačili nadimak "Šašavi Bili",

a zvali su ga i "Kralj mornar" zbog toga što je od 1778. do 1790.

služio u mornarici.

 

1861 - Rođen je engleski biohemičar Frederik Gaulend

Hopkins, jedan od osnivača nauke o vitaminima, koji je s holandskim

lekarom Kristijanom Ajkmanom, podelio 1929. Nobelovu nagradu za

medicinu. Izučavao je značaj vitamina u ishrani i zaključio da su

oni neophodni za normalan rast i razvoj organizma. Takođe je

izolovao glutation i pokazao njegov veliki značaj u ćelijskoj

okcidaciji i aminokiselinu triptofan. Dokazao je i da je pigment

krila nekih leptira derivat mokraćne kiseline i da neke ekskretorne

supstance služe kao boje u životinjskom carstvu.

 

1891 - Britanija i Holandija definisale su granice

kolonijalnih poseda na ostrvu Borneo. Bivši britanski posedi Sabah

i Saravak sada su u sastavu Malezije, a veći tada holandski deo

ostrva pripada Indoneziji (tada Holandska Istočna Indija).

 

1902 - Rođen je srpski pisac i diplomata Marko

Ristić, jedan od najaktivnijih srpskih nadrealista. Bio je pesnik,

esejista, kritičar. Posle završenog Filozofskog fakulteta u Beogradu,

u međuratnom periodu učestvovao je kao urednik i saradnik u brojnim

aktivnostima beogradskih nadrealista. Po okončanju Drugog svetskog

rata bio je jugoslovenski ambasador u Francuskoj. Dela: pesme "Od

sreće i od sna", "Bez mere", "Nox microcosmica", eseji "Nacrt za

jednu fenomenologiju iracionalnog" (sa Kočom Popovićem), "Koje su

pobude i kakvi uspesi školske filozofije", "Smrt fašizmu - sloboda

narodu", "Književna politika", "Ljudi u nevremenu", "Od istog pisca",

"Krleža", "Prostor-vreme", "Politička knjizevnost", "Nacer tiempo",

"Svedok ili saučesnik".

 

1905 - Rođena je američka književnica Lilijan Helman.

U memoarskim delima opisala je iskustva iz Španije i Sovjetskog

Saveza, veze s vodećim američkim intelektualcima i vreme

makartizma, antikomunističku hajku koju je u prvoj polovini

pedesetih godina 20. veka predvodio američki republikanski

političar Džozef Makarti. Dela: drame "Dečji čas", "Male

lisice", "Dani koji će doći", "Straža na Rajni", "Drugi deo

šume", "Igračke na tavanu", memoarske knjige "Nedovršena žena",

"Pentimenti", "Nitkovsko vreme".

 

1909 - Rođen je američki filmski glumac australijskog

porekla Erol Flin, koji je najčešće igrao pravdoljubive junake

u avanturističkim filmovima. Filmovi: "Krvavi kapetan", "Avanture

Robina Huda", "Gusar", "Kraljević i prosjak", "Džentlmen Džim",

"Virdžinija Siti", "Koreni pakla".

 

1933 - Umrla je Klara Cetkin, jedan od osnivača ženskog

međunarodnog radničkog pokreta i Komunističke partije Nemačke,

na čiji je predlog 8. mart proglašen Međunarodnim danom žena.

 

1937 - Rođen je srpski pozorišni režiser Ljubomir

Draškić, dugogodišnji upravnik beogradskog pozorišta "Atelje

212". Tokom karijere režirao je više od 100 predstava,

uključujući predstave "Kralj Ibi", "Maratonci trče počasni

krug", "Kafanica, sudnica, ludnica", "Rado ide Srbin u vojnike"

i "Radovan III".

 

1960 - Američki bokser afroameričkog porekla Flojd

Paterson postao je prvi bokser koji je uspeo da povrati titulu

svetskog prvaka u teškoj kategoriji, nokautiravši u meču u

Njujorku Šveđanina Ingemara Johansona.

 

1973 - U Argentinu se posle 18 godina izbeglištva vratio

bivši predsednik Huan Peron, šef države od 1946. do 1955, kada je

oboren pobunom delova kopnene vojske i mornarice. Za predsednika

Argentine ponovo je izabran u septembru 1973. a 1974. je umro.

 

1991 - Nemačka Skupština je tesnom većinom izglasala da

prestonicu treba premestiti iz Bona u Berlin, staru prestonicu

Kraljevine Pruske i ujedinjene Nemačke, od 1871.

 

1992 - Lideri Češke i Slovačke Vaclav Klaus i Vladimir

Mečijar postigli su dogovor kojim je Čehoslovačka prestala da

postoji a Češka i Slovačka su postale dve samostalne države.

 

2001 - Lider vojne uprave Pakistana general Pervez Mušaraf

formalno je proglašen predsednikom, a tu funkciju je napustio

Muhamed Rafik Tarar, koji je figurirao kao šef države otkad je

Mušaraf preuzeo vlast 1999.

 

2002 - U eksploziji gasa u rudniku uglja u severoistočnoj

kineskoj provinciji Heilongđang poginulo je 115 rudara.

 

2003 - Na samitu Evropske unije u Solunu predstavljen je

nacrt Ustava Evropske unije, čije je detalje obrazložio Valeri

Žiskar d`Esten, predsednik Evropske Konvencije za izradu Evropskog

ustava.

 

2005 - Umro je američki naučnik Džek Kilbi, dobitnik

Nobelove nagrade za fiziku, čiji je pronalazak iz 1958. godine -

integrisano električno kolo, predstavljao osnov informatičke

revolucije.

 

2009 - U Atini je otvoren velelepni Muzeja Akropolja,

u kojem je izloženo više od 4.000 antikviteta izuzetne istorijske

i kulturne vrednosti. Izgradnja zdanja koje sadrži oko 20.000

kvadratnih metara izložbenog prostora koštala je oko 130 miliona

evra. Muzej, delo švajcarskog arhitekte Bernara Čumija, smešten

je ispod drevnog Akropolja. Novo zdanje posebno je pripremljeno

i za smeštaj frizova sa Akropolja koje je, u 19. veku, u London

odneo Lord Eldžin, s dozvolom tadašnjih turskih vlasti.

 

2015 - Fudbalska reprezentacija Srbije do 20 godina osvojila

je titulu prvaka sveta, pošto je u Oklendu, Novi Zeland, pobedila

Brazil sa 2:1.

 

2022 - Vlada Malija saopštila je da su u napadima islamskih

ekstremista grupe Katiba Macina, tokom prethodna dva dana, ubijena

132 civila u više sela u centralnom delu zemlje, u opštini Bankas,

pokrajina Mopti.