EK zamrzla 22 milijardi evra za Mađarsku zbog vladavine prava

BRISEL - Evropska komisija saopštila je da će zadržati svih 22 milijarde evra iz fondova za kohezionu politiku EU za Mađarsku dok njena vlada ne ispuni uslove koji se odnose na vladavinu prava i poštovanje ljudskih prava.

Iznos od 22 milijarde evra je suma koja je namenjena Mađarskoj iz "kohezionih fondova" EU i koje zemlja treba da dobije iz dugoročnog budžeta EU između 2021. godine i 2027. godine.

Odluka da se zadrži ceo iznos za zemlju doneta je jer su u četvrtak Komisija i Budimpešta potpisali takozvani sporazum o partnerstvu u kojem se detaljno navodi kako će se trošiti novac iz budžeta EU, kao i 11 operativnih programa u okviru kohezione politike.

„Nastavićemo da radimo sa mađarskim vlastima na prevazilaženju ove situacije“, rekla je Elisa Fereira, komesarka EU za koheziju i reforme.

Mađarska i EU su već godinama u sukobu oko vladavine prava, korupcije, tretmana seksualnih manjina, obrazovanja i migracijske politike.

Pored kohezionih fondova, EU je takođe zamrzla 5,8 milijardi evra donacija za Mađarsku iz fonda EU za oporavak a novac neće biti isporučen sve dok vlada krši nezavisnost pravosuđa.

Pristup evropskom finansiranju za države članice je od kraja 2020. godine uslovljen je poštovanjem vladavine prava i osnovnih vrednosti EU.

U aprilu 2022. godine pokrenut je takozvani postupak „unakrsne usklađenosti“ protiv Mađarske koji omogućava da se obustavi isplata evropskih fondova državi članici, kada ona krši principe vladavine prava a time nanosi štetu finansijskim interesima EU.

Evropska komisija je 30. novembra 2022. godine ponovila svoj zahtev upućen državama članicama 18. septembra 2022. da blokiraju milijarde evra namenjenih Mađarskoj u okviru evropskih fondova, zatim to potvrdila 9. decembra ove godine.

Države članice su 12. decembra prihvatile predlog i zamrzle 6,3 milijarde evra za Mađarsku.

Komisija je odobrila mađarski plan oporavka i otpornosti jer se zemlja obavezala da će sprovesti niz reformi i da će primeniti 17 uslova zadatih od Komisije a koji su povezani sa pravosuđem i korupcijom na visokim nivoima.